มูลนิธิชัยพัฒนาแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง
“หากเรากระทำการเกินกำลังหรือเกินความสามารถของเรา ความไม่สมดุลก็จะเกิดขึ้น หลักการเดียวกันนี้จะถูกนำไปใช้ในระดับชาติ” ดร.สุเมธ กล่าว แม้ว่ากษัตริย์ผู้ล่วงลับไปแล้วจะทรงแนะนำปรัชญานี้เมื่อหลายสิบปีก่อน แต่หลายคนก็ยังไม่เข้าใจความหมายอันลึกซึ้งของมันอย่างถ่องแท้ ซึ่งนำไปสู่ความเข้าใจผิด บ่อน้ำลึกประมาณสี่เมตรกักเก็บน้ำฝนได้มากถึง 19,000 ลูกบาศก์เมตรสำหรับการเพาะปลูกพืชตลอดทั้งปี บ่ออาจสร้างรายได้เพิ่มเติมจากสัตว์น้ำและพืชพรรณด้วย ดังที่เห็นในรูป วงกลมเล็กๆ คือสระน้ำที่ชาวนาขุดไว้ตามทฤษฎีใหม่ เมื่อน้ำขาดแคลนในฤดูแล้งก็สามารถตักน้ำจากบ่อเหล่านี้มาใช้ได้ หากน้ำในบ่อไม่เพียงพอก็สามารถรับน้ำจากอ่างเก็บน้ำห้วยหินขาว (อ่างเก็บน้ำขนาดเล็ก) จากจุดวางท่อส่งน้ำไปยังบ่อที่ขุดในแต่ละแปลง ทำให้มีน้ำใช้ตลอดทั้งปี ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ถือเป็นหนึ่งในมรดกที่มีชื่อเสียงและยั่งยืนที่สุดของพระองค์ วิทยานิพนธ์เรื่องการไม่แยกระหว่างตนเองและโลกมีความชัดเจนมากขึ้นในองค์ประกอบที่สองของกรอบแนวคิด SEP “ความสมเหตุสมผล” แนวคิดนี้แสดงถึงความตระหนักรู้ของการคิดอย่างเป็นระบบซึ่งมีอยู่ในพระพุทธศาสนา มันบอกเป็นนัยว่าเราควรตระหนักว่าการกระทำของตัวเองสามารถมีอิทธิพลต่อแม้กระทั่งสิ่งที่มองไม่เห็นและกลับมาหาตัวเองเมื่อเวลาผ่านไปได้อย่างไร กล่าวอีกนัยหนึ่ง การปล่อยตัวมากเกินไปนั้นสัมพันธ์กับความทุกข์ของผู้อื่นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ และยังนำไปสู่ความทุกข์ของตนเองผ่านกลไกวงจรระยะยาว “เราทุกคนควรดำเนินชีวิตด้วยความรอบคอบ สติปัญญา และศีลธรรม เพื่อสร้างความสมดุลและพร้อมรับมือกับการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วที่อาจเกิดขึ้นได้อย่างกว้างขวาง ในรูปแบบคุณค่าทางสังคม วัตถุนิยม สิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรม” องค์ประกอบสามประการที่สัมพันธ์กันและเงื่อนไขพื้นฐานสองประการเป็นศูนย์กลางในการสมัครของ SEP องค์ประกอบทั้งสาม ได้แก่ ความสมเหตุสมผล (หรือสติปัญญา) ความพอประมาณ และความรอบคอบ เงื่อนไขพื้นฐานที่สำคัญสองประการคือความรู้และศีลธรรม ตรงกันข้ามกับแนวคิดที่ว่าหน้าที่หลักของบริษัทคือการเพิ่มผลกำไรสูงสุดเพื่อประโยชน์ของผู้ถือหุ้น SEP เน้นการเพิ่มผลประโยชน์สูงสุดของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทั้งหมด และให้ความสำคัญกับความสามารถในการทำกำไรในระยะยาวมากกว่าเมื่อเทียบกับความสำเร็จในระยะสั้น การประยุกต์ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงสู่การปฏิบัติจริงของผู้นำหมู่บ้านผู้จัดทำหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง ขอนแก่น วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต
